واحد فیزیک بهداشت
مهمترین سرمایه ملی هر کشور، نیروی کار آن کشور است. برای حفظ این سرمایه می‌بایستی محیط کار ایمن، بدون خطر و بدون حادثه باشد.
بسیاری از کشورهای پیشرفته برای حفظ این سرمایه، استانداردها و سیستم‌های مدیریتی مرتبطی را به مرحله اجرا درآورده‌اند تا از این طریق به توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار دست یابند. به طور مثال استانداردهایی بین المللی همچون ISO 45001:2018 ویرایش سال ۲۰۱۸ و ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش سال ۲۰۱۵ و همچنین سیستم مدیریت HSE – MS در این راستا تدوین گردیده‌اند . اگر چه مقوله بهداشت و ایمنی از سال ۱۸۸۵ میلادی مطرح شد. در زمانی که با شروع انقلاب صنعتی، افزایش مرگ و میر در کارگران بیشتر شد. بیشتر از آن یک پزشک ایتالیایی به نام رامازینی رابطه بین خصوصیات محیط کار بر سلامت کارکنان را مورد توجه قرار داد. او دریافته بود که بسیاری از مشکلات بیمارانش ریشه در نوع شغل و محیط کار آنان دارد. جالب توجه اینکه رامازینی اولین رساله روشمند در مورد بیماری‌های شغلی را در سال ۱۷۰۰ میلادی منتشر کرد ولی سال‌ها بعد و به دلیل اهمیت این موضوع در تقویم جهانی نیز روز ۲۸ آوریل که مصادف با ۸ اردیبهشت می‌باشد، توسط سازمان بین‌المللی کار با عنوان روز جهانی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی محیط کار به رسمیت شمرده شده است.
HSE -MS چیست ؟
یک سیستم مدیریتی است که با روشی هدفمند می‌تواند مخاطرات بالفعل و بالقوه در زمینه بهداشت، ایمنی و محیط زیست را به طور دقیق تعیین و به طور مؤثر حذف و یا کنترل نماید. به بیان دیگر سیستمی است که در جهت فراهم آوری، حفاظت و بالا بردن سطح سلامت نیروی کار تأثیرگذار است.
H : Health به معنای بهداشت که در اینجا بهداشت شغلی مورد توجه قرار می‌گیرد .
S : Safety به معنای ایمنی و در اینجا ایمنی در محل کار مورد توجه قرار می‌گیرد
E : Environment به معنای محیط زیست و مقصود فعالیت‌هایی است که سازمان و محیط زیست از یکدیگر تأثیر می‌پذیرند.
و MS : مخفف Management System به معنای سیستم مدیریت می‌باشد.
در کنار این سیستم، سازمان جهانی استاندارد (ISO) هم استانداردهای بین المللی سیستم مدیریت ویژه مسائل ایمنی شغلی و بهداشت حرفه‌ای را با شماره ISO 45001:2018 و ویژه محیط زیست با شماره ISO 14001:2015 منتشر کرد که مورد اقبال سازمان‌های متعدد قرار گرفت و در ایران و جهان مورد استفاده قرار گرفت.
از آنجا که موضوع بهداشت حرفه‌ای و HSE در تمامی مشاغل مورد توجه قرار گرفته است سازمان‌ها و انجمن‌های متعددی نیز در این خصوص فعالیت می‌نمایند.
- (ILO) سازمان بین المللی کار
- ( WHO ) سازمان بهداشت جهانی
- ( OSHA ) سازمان بهداشت و ایمنی صنعتی
- ( NIOSH ) مرکز پژوهش‌های ملی بهداشت و ایمنی
- ( NFPA ) انجمن ملی حفاظت در برابر آتش سوزی
مزایای سیستم مدیریت ایمنی- بهداشت – محیط زیست:
- شناخت کافی از عوامل بالقوه آسیب‌رسان در محیط کار
- شناخت و رعایت قوانین و مقررات ایمنی – بهداشتی و زیست محیطی در محیط کار
- هدفمند نمودن و یکپارچه کردن سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست
- ارزیابی مؤثر ریسک‌ها و کاهش آنها به منظور کنترل حوادث
- کاهش زیان‌های مستقیم و غیر مستقیم ناشی از حوادث
- ایجاد انگیزه در کارکنان به علت اعتماد آنها نسبت به مدیریت به واسطه تلاش برای ایجاد محیط کاری ایمن
- ایجاد زمینه مناسب برای استفاده از توان فکری بالقوه کارکنان برای تقویت مدیریت HSE
- امکان خود ارزیابی سازمان برای تطبیق با سیستم مدیریت HSE
- کاهش هزینه‌های ناشی از توقف کار (خسارت ناشی از توقف کار، هزینه‌های مربوط به درمان؛ غیبت کارکنان آسیب دیده از کار، جرایم احتمالی بابت سهل انگاری هنگام وقوع حوادث و هزینه مربوط به آموزش کارکنان جدید )
- ایجاد بستر مناسب برای بهره‌وری سازمان
دانشگاه تهران و HSE
دانشگاه تهران به سبب گستردگی، تعدد کارکنان و آمار بالای دانشجویان و همچنین توجه مدیران ارشد دانشگاه به سلامت دانشگاهیان، موضوع HSE را در مأموریت سه حوزه اثر گذار در ساختار سازمانی دانشگاه پیش بینی نموده است:
- معاونت پژوهشی ( HSE آزمایشگاه‌ها)
- اداره کل رفاه و سلامت ( HSE کارکنان )
- و اداره کل طرح‌های عمرانی و پشتیبانی ( HSE ساختمان‌ها ).
همچنین دبیرخانه بهداشت، ایمنی و محیط زیست به عنوان حلقه ارتباطی بین کمیته‌های سه‌گانه بهداشت و سلامت، فنی مهندسی و ایمنی آزمایشگاه، با هدف ارائه طرح و پیشنهادات لازم به شورای راهبری ایمنی، بهداشت و محیط زیست و نیز ابلاغ و پیگیری مصوبات شورای مذکور تشکیل شده است.
امید است با اهتمام مدیران، دانشگاه تهران همواره در مسیر تعالی و بهره‌وری قدم بردارد.
جهت مشاهده و دریافت لیست مسئولین HSE (دانشکدگان ٫ پردیس ٫ دانشکده‌های دانشگاه تهران اینجا را کلیک نمائید.
مجموعه مطالب آموزشی -عمومی در حوزه بهداشت، ایمنی و سلامت شغلی، محیط زیست (جهت دریافت مقالات بر روی هر عنوان کلیک نمائید.)
۱. بیماری شغلی و حادثه شغلی چیست؟